در نارسایی قلبی، عضلات قلب ضعیف یا ضخیم شده و نمی‌توانند خون را به درستی به سراسر بدن پمپاژ کنند و برون‌ده پایینی دارد. نارسایی قلبی در صورت پیشرفت و عدم درمان میتواند بسیار خطرناک باشد، بنابراین لازم است بلافاصله پس از تشخیص، فرآیند درمان را شروع کرد. درمان این بیماری با توجه به شدت نارسایی قلبی، شامل تغییر سبک زندگی، دارودرمانی، نصب باتری قلب و جراحی است. با پیگیری روند درمان و اصلاح سبک زندگی، فرد مبتلا میتواند تا سال‌ها به زندگی خود ادامه داده و از ایست قلبی یا پیوند قلب پیشگیری کند.
نارسایی قلبی چیست؟
نارسایی قلبی به وضعیتی گفته می‌شود که قلب نتواند به خوبی خون را به ریه یا اندام‌های بدن پمپاژ کند. به بیان دیگر قلب همچنان خون را پمپاژ می‌کند، اما قدرت پمپاژ و مقدار خون‌رسانی به اندازه نیاز بدن نیست. نارسایی قلبی ممکن است باعث تجمع خون و مایعات در داخل اندام‌هایی مانند دست یا پا و همچنین ریه‌ها شود و مشکلاتی نظیر ورم دست، ورم پا، تنگی نفس و… را پدید آورد.
انواع نارسایی قلبی
انواع نارسایی قلب شامل نارسایی بطن چپ قلب، نارسایی بطن راست قلب و نارسایی احتقانی قلب می‌شود. در زیر می‌توانید چند نوع از این نارسایی‌ها را ببینید:
نارسایی بطن چپ قلب
- نارسایی سیستولیک یا SHF (Systolic Heart Failure): در این نوع نارسایی، عضلات بطن چپ قلب ضعیف شده و قابلیت خود را برای انقباض مناسب از دست می‌دهد و قلب نیروی کافی برای پمپاژ خون به سراسر بدن را ندارد.
- نارسایی دیاستولیک یا DHF (Diastolic Heart Failure): در این نوع نارسایی، به علت ضخیم‌شدن عضله بطن چپ، قلب فضای کمتری برای پمپاژ خون دارد. در نتیجه خون کمتری وارد بطن چپ می‌شود.
نارسایی بطن راست قلب
نارسایی بطن راست قلب معمولاً به دنبال نارسایی بطن چپ رخ می‌دهد. به این معنی که ابتدا بطن چپ قلب دچار نارسایی می‌شود و به دنبال آن بطن راست نیز دچار نارسایی می‌شود. در حالت عادی وظیفه بطن راست قلب دریافت خون بدون اکسیژن و انتقال به ریه‌ها برای اکسیژن‌رسانی است. ضعف عضله بطن راست قلب باعث بازگشت خون کم اکسیژن به داخل سیاهرگ‌ها و به دنبال آن ورم اندام بدن می‌شود.
نارسایی احتقانی قلب (CHF)
هم‌زمان با خروج پایین خون از بطن چپ قلب به علت ضعف عضله، خون برگشتی از اندام‌های مختلف به بطن راست قلب نیز به بافت‌ها برگردانده می‌شوند. نتیجه این اتفاقات احتقان یا حبس‌شدن مایعات در داخل ریه‌ها و اندام‌های بدن مانند دست‌ها و پاها است.
| نوع نارسایی | علت نارسایی | علائم نارسایی | درمان نارسایی |
|---|---|---|---|
| بطن چپ قلب | ضعف عضله بطن چپ | تنگی نفس، سرفه، احساس ضعف | بسته به میزان پیشرفت بیماری از دارو درمانی تا اقدامات جراحی متغیر است |
| بطن راست قلب | ضعف عضله بطن راست | ورم دست و پا | باتوجه‌به میزان پیشرفت بیماری از دارو درمانی تا جراحی متغیر است |
| احتقانی | ضعف عضله هر دو بطن | تنگی نفس، سرفه، احساس ضعف، ورم دست یا پاها | باتوجه‌به میزان پیشرفت بیماری از دارو درمانی تا جراحی متغیر است |
آیا نارسایی قلبی میتواند منجر به مرگ شود؟
نارسایی قلبی یک وضعیت جدی پزشکی است، اما با آغاز درمان و اقدامات مناسب، بیماران می‌توانند عمری طولانی و زندگی ثمربخشی داشته باشند. استرس برای بیماران دارای نارسایی قلبی بسیار خطرناک است و میتواند باعث بدتر شدن شرایط بیماری آن‌ها شود. به همین دلیل باید به دنبال راه‌هایی برای کنترل استرس خود باشند. صحبت‌کردن با افراد مورد اعتماد و مورد علاقه شما میتواند استرس شما را به حد چشمگیری کاهش دهد. پرهیز از اضطراب و استرس‌های بی‌جا میتواند تأثیر چشمگیری در سلامت شما داشته باشد.
در مطالعه‌ای بر روی نارسایی قلبی، میزان بقای افرادی که به نارسایی قلبی مزمن و طولانی‌مدت مبتلا هستند را نشان می‌دهد که به شرح زیر است (منبع):
- ۸۰ تا ۹۰ درصد میزان بقا در یک سال اول
- ۵۰ تا ۶۰ درصد میزان بقا برای پنج سال اول
- ۳۰ درصد میزان بقا برای ده سال اول
طول عمر افراد مبتلا به نارسایی قلبی از ۳ تا ۲۰ سال پس از بستری شدن در بیمارستان متغیر است که به فاکتور‌هایی نظیر سن و جنس بستگی دارد. برای درنظرگرفتن روند بیماری باید به شرایط مختص هر فرد توجه داشت.
با پیگیری، مراقبت و درمان صحیح در زمان مناسب، نارسایی قلبی نمی‌تواند مشکلی برای زندگی عادی فرد مبتلا ایجاد کند، اما باید عوامل زیر را نیز در نظر داشت:
- نشانه‌ها و علائمی مانند تنگی‌نفس و ورم دست یا پاها
- مراجعه مستمر و بررسی میزان پیشرفت نارسایی و چگونگی پاسخ قلب به درمان‌ها و داروها
- میزان پیگیری و دنبال‌کردن برنامه درمانی توسط فرد بیمار
شدت یا مراحل پیشرفت نارسایی قلبی
سیر پیشرفت نارسایی قلبی به چهار مرحله تقسیم می‌شود. علائم بیماری بر اساس مرحله‌ای که بیمار در آن قرار دارد متفاوت است، ممکن است بیمار هیچ عارضه یا علامتی نداشته باشد. در نارسایی قلبی علامت‌ها مرحله به مرحله پیشرفت میکنند تا به اوج ناتوانی برسند. در آخرین مرحله نارسایی قلب بیمار حتی در حالت استراحت نیز از تنگی نفس و مشکلات ریوی رنج می‌برد.
در تصویر زیر می‌توانید از پایین به بالا و به ترتیب پیشرفت عارضه اقدامات درمانی مناسب هر مرحله از بیماری را مشاهده کنید:
| شدت نارسایی | علائم نارسایی | روش‌های درمان |
|---|---|---|
| مرحله یک (Stage1) | بدون علامت در طول فعالیت روزمره | اصلاح روش زندگی شامل ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، فعالیت فیزیکی سبک |
| مرحله دو (Stage2) | بدون علامت در حالت استراحت اما در حین فعالیت زیاد علائم بروز پیدا میکنند | اصلاح روش زندگی شامل ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، فعالیت سبک، دارو درمانی |
| مرحله سوم (Stage3) | بدون علامت در حالت استراحت اما در حین فعالیت ساده علائم بروز پیدا میکنند | دارو درمانی و باتری قلبی (در صورت لزوم) |
| مرحله چهارم (Stage4) | در حالت استراحت نیز علائم بروز پیدا میکنند | دارو درمانی، پیوند قلب |
تشخیص شدت نارسایی قلبی
برای تشخیص شدت نارسایی قلبی نیاز به انجام چندین اقدام تشخیصی در بازه‌های زمانی مختلفی پس از شروع درمان است. متخصص قلب با بررسی اطلاعات ناشی از این روش‌های تشخیصی شدت و میزان پیشرفت نارسایی قلبی را مشخص می‌کند. برخی از این اقدامات تشخیصی در زیر آورده شده است:
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (EKG)
نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب شما را ضبط می‌کند. این روش بدون درد بوده است و اطلاعاتی در مورد حملات قلبی، سرعت ضربان قلب، بیماری احتمالی قلب و… را در اختیار پزشک و متخصصین قرار می‌دهد.
تصویربرداری
تصویربرداری از قلب در واحد رادیولوژی و به کمک اشعه ایکس از بیمار گرفته می‌شود و اطلاعاتی از قلب، ریه و سایر ساختارهای قفسه سینه به پزشک نشان می‌دهد. در این تصویربرداری ممکن است بزرگ شدن قلب به علت نارسایی یا آسیب‌های احتمالی ناشی از احتباس مایعات در ریه دیده شود.
آزمایش هورمون BNP
هورمون BNP به عنوان یک عامل در تشخیص شدت و پیشرفت نارسایی قلب میتواند مورد بررسی آزمایشگاهی قرار بگیرد. این هورمون به تنظیم فشار خون و تنظیم عملکرد قلب کمک می‌کند. اندازه‌گیری میزان این هورمون، یکی از راه‌های تشخیص نارسایی قلبی و شدت آن است. سطوح بالا یا پایین این هورمون میتواند نشانه‌ای از نارسایی و اختلال در عملکرد قلب باشد.
اکو کاردیوگرافی
اکوکاردیوگرم یا اکوی قلب به کمک سونوگرافی و امواج فراصوت، تصویری از قلب در اختیار متخصص قرار می‌دهد. با این تصویر می‌توان وضعیت دریچه‌های قلب، نحوه پمپاژ خون، میزان بزرگ شدن قلب ناشی از نارسایی و… را مشاهده کرد.
هولتر مانیتورینگ (Holter Monitoring)
در این روش، دستگاهی به نام هولتر مانیتور فعالیت الکتریکی قلب را ضبط می‌کند. تفاوت این روش با نوار قلب این است که در هولتر مانیتورینگ، امواج الکتریکی قلب به مدت یک یا چند روز به طور مداوم ضبط می‌شود و دستگاه در تمام این مدت در نزد بیمار است. پس از ضبط این امواج و فعالیت‌های الکتریکی قلب، متخصص آن‌ها را مورد بررسی قرار داده تا از فعالیت‌های غیرمعمول قلب بیمار مطلع شود.
تست ورزش
در تست ورزش، فعالیت الکتریکی قلب زمانی که فرد روی یک تردمیل یا دوچرخه ثابت در حال ورزش است مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اگر بیمار قادر به انجام این فعالیت‌ها نباشد از دارو برای بالابردن ضربان قلب استفاده می‌شود. هدف از این روش این است تا متخصص، قلب را در فعالیت شدید فیزیکی مورد ارزیابی قرار دهد و ناهنجاری یا ریتم‌های غیر معمول را شناسایی کند.
درمان بر اساس مراحل پیشرفت نارسایی قلبی
درمان نارسایی قلب با پیشرفت هر مرحله از بیماری متفاوت است. متخصصین قلب درمان‌هایی نظیر اصلاح سبک زندگی، دارو درمانی، اقدامات جراحی و… را بر اساس مرحله بیماری در نظر می‌گیرند. درمان نارسایی قلبی در هر مرحله شامل موارد زیر می‌شود:
- مرحله اول: افرادی در مرحله اول نارسایی قلبی قرار دارند که هنوز علائم نارسایی را در خود مشاهده نمی‌کنند، اما به دلیل بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت، فشارخون، کلسترول خون بالا، رژیم غذایی ناسالم، چاقی مفرط و مصرف بیش از حد مشروبات الکلی در معرض خطر نارسایی قلبی هستند.
درمان در مرحله اول:
-
- ورزش ساده مانند پیادهروی روزانه
- درمان فشارخون ( دارو درمانی، رژیم مناسب، کم کردن نمک… )
- درمان کلسترول بالا
- عدم مصرف الکل
- مصرف داروهای ARB و ACE-I در صورتی که دارای بیماری فشارخون، دیابت یا مشکلات قلبی و عروقی هستید.
- مرحله دوم: در این سطح از نارسایی قلبی بیمار در حالت استراحت علائمی را مشاهده نمی‌کند اما در صورت فعالیت فیزیکی علامت‌ها مشخص می‌شوند. همچنین در آزمایش اکوی قلب، تصویری که توسط امواج فراصوت گرفته می‌شوند نشان دهنده غیرطبیعی بودن عملکرد و ساختار قلب است.
درمان در مرحله دوم:
روش‌های درمانی انجام شده در مرحله اول پیشرفت به علاوه روش‌های زیر:
-
- مصرف بتابلاکرها در صورتی که دچار حمله قلبی می‌شوید یا کسر تخلیه قلب شما ۴۰ درصد یا کمتر از آن است. (کسر تخلیه اصطلاحی است که نشان می‌دهد قلب شما در هر پمپاژ چه مقدار خون از بطن‌ها خارج می‌کند و مقدار نرمال آن ۵۵ تا ۶۰ درصد است. هر چه این درصد کاهش پیدا کند نشانگر پیشرفت بیماری است).
- مصرف داروهای آنتاگونیست آلدوسترون در صورتی که دچار حمله قلبی می‌شوید یا کسر تخلیه قلب شما ۳۵ درصد یا کمتر از آن است. (آنتاگونیست آلدوسترون از عملکرد آلدوسترون جلوگیری می‌کند، عملکرد طبیعی آلدوسترون حفظ و احتباس آب و نمک است)
- جراحی یا اقدامات مداخله‌ای برای برطرف‌سازی مشکلات مادرزادی، مشکلات عروقی و مشکلات دریچه‌ها
- مرحله سوم: در این سطح از بیماری بیمار حتی با اندکی فعالیت قلبی دچار علامت‌هایی شامل تنگی تنفس، سرگیجه، حالت تهوع و تورم در دست‌ها و پاها می‌شود. در این سطح بیماری و علامت‌ها به حدی پیشرفت میکنند که افراد مبتلا به پزشکان متخصص مراجعه میکنند.
درمان در مرحله سوم:
روش‌های درمانی انجام شده در مراحل قبل به علاوه روش‌های زیر:
-
- مصرف داروهای ادرارآور
- وزن‌کردن روزانه خود
- کاهش مصرف مایعات
- استفاده از دستگاه‌های ضربان ساز یا پیش میکر (باتری قلب)
- مرحله چهارم: در این سطح از نارسایی قلبی، بیمار حتی در حالت استراحت علامت‌هایی نظیر تنگی نفس را تجربه می‌کند. علامت‌های پدید آمده باعث مختل شدن زندگی عادی فرد می‌شود. این سطح از نارسایی قلبی پیشرفته‌ترین و وخیم‌ترین نوع آن است. در این سطح افراد بسیار مریض احوال هستند و ابعاد مختلف زندگی آن‌ها تحت تأثیر بیماری قرار گرفته است.
درمان در مرحله چهارم:
-
- داروهای کاهش‌دهنده ضربان قلب
- استفاده از داروهای مسکن و آرام‌بخش
- بستری شدن در بیمارستان جهت مراقبت بیشتر و بهتر
- استفاده از قلب مصنوعی یا دستگاه کمک بطنی (دستگاه کمک بطنی یک دستگاه برای کمک به گردش خون است که برای جایگزینی عملکرد قلب دارای نارسایی قلبی سطح ۴ استفاده می‌شود.)
- جراحی پیوند قلب (پیوند قلب آخرین راه حل برای حفظ زندگی فرد است. این عمل تنها در صورتی انجام می‌شود که بیمار به هیچ یک از درمان‌ها پاسخ ندهد و اگر پیوند انجام ندهد ممکن است زندگی وی به طور جدی به خطر بیفتد.)
روش‌های درمان نارسایی قلبی
هیچ درمان قطعی برای نارسایی قلب شناخته نشده است اما روش‌های درمانی موجود می‌توانند به مدیریت کردن علامت‌ها و عوارض نارسایی و همچنین به بالابردن کیفیت زندگی بیمار کمک کنند. درمان‌ها بر اساس مرحله پیشرفت نارسایی، توسط متخصص برای هر فرد در نظر گرفته می‌شوند. انواع درمان‌های نارسایی قلب به شرح ذیل است:
تغییر سبک زندگی
اقداماتی نظیر داشتن فعالیت منظم روزانه، محدودیت مصرف نمک، محدودیت مصرف مایعات، محدودیت مصرف کافئین، وزن کردن روزانه بدن، ترک یا عدم استعمال دخانیات، کاهش مصرف الکل و کاهش وزن میتواند به روند درمانی شما کمک کند و کیفیت زندگی شما را تا حد مطلوبی بهبود ببخشد.
فعالیت منظم ورزشی
ورزش منظم میتواند باعث بهبود وضعیت سیستم گردش خون بیمار و تقویت قلب وی شود. ورزشهایی که باعث شود اکثر اندام‌های بدن فعال باشند و به مقدار کم با افزایش ضربان قلب و تنفس همراه باشند، مفید هستند. ورزشهایی مانند پیادهروی یا ورزشهای هوازی سبک. شدت ورزش را می‌توان روزبه‌روز افزایش داد.
این نکته را باید در نظر داشت که قلب فرد دارای نارسایی با افراد سالم متفاوت است و دارای شرایط خاصی است، پس نباید از خود توقع فعالیت شدید داشته باشید. همچنین در روزهایی که بیمار دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس است بهتر است از فعالیت فیزیکی خودداری کند. همچنین توصیه متخصصین ورزشی و قلب این است که در اوقاتی که حال عمومی مساعدی ندارید یا احساس ناخوشی می‌کنید بهتر است از ورزش کردن پرهیز کنید.
رژیم غذایی
به علت احتباس آب و مایعات، بیماران دارای نارسایی قلبی باید دریافت سدیم و نمک خود را محدود کنند تا از احتباس بیش از حد مایعات جلوگیری شود و از سیستم قلب و عروق بیمار حمایت شود. میزان مصرف روزانه نمک باید بین ۱ و نیم گرم تا دو گرم باشد که البته با توجه به نظر پزشک و شرایط قلبی شما میتواند متفاوت باشد. در نظر داشته باشید که منظور از نمک، تنها نمک سفید سر سفره نیست و نمک انواع مواد غذایی موجود مانند انواع میوه‌ها و سبزیجات نیز در نظر گرفته می‌شود.
غذا‌های پر نمک مانند کنسروها، سبزیجات فرآوری شده، سس‌ها، برخی از پنیر‌ها و ماست‌ها و… باید محدود شوند. توصیه معمول به مبتلایان نارسایی قلبی استفاده از رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌کلسترول است تا خطر بروز سایر مشکلات قلبی را به حداقل برساند.
مصرف کافئین نیز باید در بیماران دارای نارسایی محدود شود، زیرا مصرف کافئین باعث افزایش ضربان قلب می‌شود که برای بیماران نارسایی قلبی میتواند اذیت کننده و خطرناک باشد.
مدیریت وزن
با کاهش وزن، بار کاری سیستم قلب و عروق کمتر می‌شود و فشار کمتری را تحمل می‌کند که این عمل باعث بهبود علائم و وضعیت بیمار می‌شود.
وزن‌کردن روزانه این امکان را می‌دهد که بیمار از روند احتباس مایعات در بدن خودش مطلع بشود تا در صورت افزایش میزان احتباس مایعات به پزشک مراجعه کند تا از عوارض احتمالی پیشگیری کند.
ترک استعمال دخانیات و مصرف الکل
دخانیات و مصرف مشروبات الکی بیمار دارای نارسایی را مستعد پیشرفت بیماری و همچنین بروز سایر مشکلات قلبی مانند سکته می‌کند. ترک دخانیات و مشروبات الکی میتواند باعث افزایش سطح سلامت بیمار شود زیرا علاوه بر بیماریهای قلبی مصرف موارد فوق باعث بروز سایر مشکلات خطرناکی مانند مشکلات کبدی و… می‌شود.
دارو درمانی
برای حفظ عملکرد طبیعی قلب، کاهش علائم و برطرف کردن احتباس مایعات در داخل بدن بیمار پزشک داروهایی بر اساس نوع و سطح پیشرفت بیماری شما درخواست می‌کند:
- گشادکننده‌های عروق: باعث افزایش قطر عروق می‌شوند که به تبع آن جریان خون بهبود پیدا کرده و فشار خون کاهش میابد.
- مدرها یا دیورتیک‌ها (diuretics): باعث افزایش ادرار بیمار می‌شوند. بدین ترتیب آب اضافی بدن از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
- مهارکننده‌های آلدوسترون (aldosterone): آلدوسترون در حالت عادی باعث حفظ آب بدن و نمک آن می‌شود. با مهار آلدوسترون از میزان احتباس مایعات در بدن کاسته می‌شود.
- داروهای ACE-I و ARB: این دسته داروهایی باعث بهبود عملکرد قلب و کاهش فشارخون می‌شوند. تأثیر این داروها در بیماران نارسایی قلب باعث افزایش امید به زندگیشان می‌شود.
- داروی دیگوکسین: باعث افزایش قدرت انقباضی بطن‌ها می‌شود در نتیجه توانایی قلب را برای پمپاژ خون به بدن را بالاتر می‌برد.
- داروهای ضد انعقاد خون و آنتی پلاکت‌ها: داروهایی نظیر آسپرین و هپارین که از تشکیل لخته در جریان خون ما جلوگیری میکنند.
- بتابلاکرها: باعث بهبود عملکرد قلب و کاهش ضربان قلب می‌شوند.
- مسکن‌ها و آرامش‌بخش‌ها: به منظور کاهش اضطراب و درد ناشی از بیماری تجویز می‌شوند.
ضربان‌ساز یا باتری قلب
باتری قلبی یک وسیله الکتریکی است که به کنترل ضربان قلب کمک می‌کند. این وسیله به دو نحو عمل می‌کند. عملکرد اصلی تولید جریان الکتریکی جهت بهبود فعالیت الکتریکی قلب است و تقویت‌کننده قلب تلقی می‌شود؛ زیرا قلب خاصیت تولید جریان الکتریکی را دارد و باتری در جهت تقویت آن نصب می‌شود. عملکرد دوم باتری به عنوان سرکوب‌کننده و کاهش ریتم‌های خطرناک و نامنظم قلب است. بعضی از باتری‌های قلبی این قابلیت را دارند که در صورت شناسایی تپش و ضربان نامنظم و خطرناک یا فعالیت الکتریکی اشتباه قلب، این ضربان‌ها را خنثی کنند و از عوارض احتمالی جلوگیری کنند. از باتری قلبی در صورتی استفاده می‌شود که روش‌های درمانی مرسوم مانند دارودرمانی نتیجه‌بخش نباشد. باتری، طی یک جراحی سبک در نزدیکی قلب نصب می‌شود. معمولاً هر چند وقت یک‌بار نیز باید جهت کالیبره و تنظیم مجدد به متخصص قلب مراجعه کرد.
جراحی
اقدامات تهاجمی معمولاً آخرین روش درمانی هستند و تا زمانی که بیمار به روش‌های ساده مانند دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و… جواب دهد، تیم درمانی از اقدامات تهاجمی استفاده نمی‌کند.
دستگاه کمک‌بطنی یا قلب مصنوعی
دستگاه کمک بطنی یک نوع قلب مصنوعی تلقی می‌شود که برای جایگزینی عملکرد قلب دارای نارسایی سطح ۴ استفاده می‌شود. از قلب مصنوعی معمولاً به‌عنوان یک روش موقت و زمانی که بیمار در صف انتظار پیوند قلب است، استفاده می‌شود.
جراحی پیوند قلب
عمل جراحی پیوند قلب آخرین گزینه درمان نارسایی قلب است و در صورتی انجام می‌شود که بیمار به هیچ یک از درمان‌های دیگر پاسخ نداده باشد. موفقیت عمل جراحی پیوند قلب چیزی حدود ۷۵ تا ۸۸ درصد در پنج سال اول بعد از جراحی تخمین زده می‌شود. بیمار جهت آمادگی برای پیوند قلب باید آزمایش‌های متنوعی را پشت سر بگذارد و در لیست انتظار پیوند قلب قرار بگیرد. مراقبت‌ها بعد از پیوند هم ادامه دارد. بیمار تا چندین روز باید قرنطینه باشد و تا مدت‌ها از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده کند تا ریسک پس‌زدن پیوند را کاهش دهد.
درمان‌های دیگر
بیماران نارسایی قلبی ممکن است به علت احتباس مایعات در اندام بدن و ریه‌ها با برخی عوارضی دست و پنجه نرم کنند. در صورت لزوم، متخصص قلب بیمار را برای بررسی‌های بیشتر به سایر متخصصان مانند متخصص بیماریهای ریوی ارجاع می‌دهد. درمان عارضه‌های ناشی از احتباس مایعات مانند مشکلات تنفسی در زمان خواب، معمولاً حمایتی است و از دستگاه‌هایی به نام BIPAP در حین خواب برای بیمار استفاده می‌شود.
مقایسه روش‌های درمان نارسایی قلبی
| روش درمان | شرایط تجویز / انجام | میزان موفقیت |
|---|---|---|
| تغییر سبک زندگی | شروع از مرحله اول نارسایی، پیشگیری و کنترل‌کننده بیماری |
کاهش ریسک ابتلا و پیشرفت نارسایی قلب |
| دارو درمانی | شروع از مرحله اول، خط اول درمان | کاهش ۵۶ درصدی مرگ و میر براثر بیماری |
| باتری قلبی | شروع از مرحله سوم | ۹۵ درصد |
| جراحی | شروع از مرحله چهار، در صورت عدم پاسخ به سایر درمان‌ها | ۸۸ درصد تا ۷۵ در صد تا پنج سال اول بعد از جراحی |
عمل جراحی پیوند قلب به عنوان آخرین گزینه می‌باشد و در صورتی اعمال می‌شود که بیمار به هیچ یک از درمان‌های دیگر پاسخ نداده باشد.
عدم درمان نارسایی قلبی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
زمانی که نارسایی قلبی توسط متخصصین تشخیص داده شد، درمان به موقع و معاینه‌های منظم بسیار ضروری و حیاتی است. حتی اگر در علائم و عوارض ناشی از نارسایی پس از درمان اولیه احساس بهبودی کردید، درمان و مشاوره با پزشک را رها نکنید.
نارسایی قلبی درمان نشده ممکن است مشکلات متعددی برای مبتلایان به وجود بیاورد. برخی از عوارض و خطرات نارسایی قلب به شرح ذیل است:
- آسیب کلیوی یا نارسایی کلیه: بر اثر کاهش قدرت پمپاژ خون قلب، خون کمتری به کلیه‌ها می‌رسد. در صورت عدم درمان نارسایی قلبی ممکن است کلیه‌ها نیز دچار نارسایی شوند. در این صورت بیمار جهت ادامه زندگی ممکن است نیازمند دیالیز یا حتی پیوند کلیه شود.
- مشکلات قلبی: نارسایی قلب باعث ایجاد تغییرات در سایز و عملکرد قلب می‌شود. این تغییرات ممکن است به دریچه‌های قلب آسیب وارد کنند یا حتی باعث ایجاد نامنظمی در ضربان‌های قلب شوند.
- آسیب کبدی: با احتباس مایعات ناشی از نارسایی قلبی فشار زیادی به کبد وارد می‌شود. این فشار باعث آسیب به کبد می‌شود که از عملکرد طبیعی آن جلوگیری می‌کند.
- ایست قلبی: با پیشرفت نارسایی قلبی، عضله قلب ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود. این شرایط ریسک مرگ بر اثر ضربان نامنظم قلبی یا همان آریتمی‌ها را بیشتر کرده و ممکن است قلب از عملکرد خود دست بکشد و فرد مبتلا فوت کند.
البته در نظر داشته باشید که عوارض فوق بسته به مرحله و پیشرفت بیماری شما دارد اما پشت گوش انداختن درمان نارسایی قلب ممکن است آثار زیان‌باری برای فرد و نزدیکانش داشته باشد.
سوالات متداول
آیا نارسایی قلبی باعث سکته قلبی می‌شود؟
معمولاً عکس این عمل صادق است و سکته قلبی باعث ایجاد نارسایی قلبی می‌شود. در سکته قلبی به علت نرسیدن خون به بافت‌های قلب، خصوصاً عضله آن، این بافت‌ها دچار مرگ می‌شوند. با مرگ این بافت‌های ماهیچه‌ای، قدرت انقباض عضله قلب کمتر شده و در نتیجه این کاهش قدرت عضلانی، قلب دچار نارسایی می‌شود.
برای نارسایی قلب چه بخورم؟
کم‌کردن سدیم و نمک دریافتی کمک شایانی میتواند بکند. همچنین در صورت پیشرفت نارسایی کم کردن مایعات دریافتی به علت احتباس مایعات بسیار حیاتی است. معمولاً افراد دارای نارسایی قلبی بیماریهای زمینه‌ای نظیر دیابت و فشارخون را به همراه دارند که هر یک از این بیماری‌ها نیازمند رعایت نکات مراقبتی و رژیم غذایی خاص خود است.
آیا نارسایی قلبی خطرناک است؟
بله، با توجه به شدت نارسایی و میزان علائم شما، خطرات متغیر هستند. اما همیشه باید در نظر داشت که ممکن است در صورت عدم پیگیری و درمان به‌موقع میتواند باعث خطرناک‌شدن وضعیت فرد شود. در صورت تشخیص نارسایی توسط متخصص قلب حتماً در اولین فرصت برنامه درمانی خود را پیگیری نمایید.
هزینه درمان نارسایی قلبی چه قدر است؟
هزینه درمان نارسایی با توجه به شدت و میزان پیشرفت بیماری متفاوت است. در مراحل اولیه، هزینه‌ها می‌توانند صرفاً شامل خرید داروهای مربوطه شوند و در مراحل پیشرفته‌تر، هزینه‌ها ممکن است شامل نصب باتری و جراحی شود.
آیا ورزش میتواند سبب بهبودی نارسایی قلب شود؟
بله، معمولاً از ورزش به عنوان یک عامل بازدارنده از بیماریهای مختلف قلبی و عروقی یاد میکنند. پس از مبتلا شدن به نارسایی هم، ورزش میتواند برای سیستم گردش خون و سلامت قلب شما مزایای بسیاری به همراه داشته باشد.
چه ورزشی برای نارسایی قلب مناسب است؟
ورزشهایی مانند پیادهروی یا ورزشهای هوازی که باعث تحرک اکثر اندام بدن شده و با افزایش ضربان قلب و تنفس همراه باشد، مفید است. همچنین استفاده از وزنههای سبک جهت عضلهسازی نیز مناسب است.
با نارسایی قلبی می‌توانم رابطه جنسی داشته باشم؟
بیشتر افراد مبتلا به نارسایی مانند سایر فعالیت‌ها می‌توانند رابطه جنسی نیز داشته باشند. اما باید در نظر داشت که زمانی را برای این رابطه انتخاب کرد که فرد حال عمومی مساعدی داشته باشد و احساس ضعف و خستگی نکند یا درد در ناحیه قفسه سینه نداشته باشد.
آیا با نارسایی قلبی می‌توانم رانندگی کنم؟
بله اما با توجه به شرایط بیمار متفاوت است. اگر شما دچار علائمی مانند غش‌کردن، از حال رفتن و کاهش سطح هوشیاری می‌شوید، بهتر است که با پزشک خودتان در این مورد مشورت کنید.
آیا با داشتن نارسایی قلبی همچنان می‌توانم به کارکردن ادامه دهم؟
بسیاری از افراد مبتلا با کنترل علائم و دنبال کردن روند درمان خود، می‌توانند به کار کردن به صورت تمام وقت یا پاره‌وقت ادامه دهند. بیماران نارسایی قلبی نمی‌توانند کارهای سنگین، استرس‌زا و فرسایشی را انجام دهند.
در صورت نارسایی قلب، باید سیگار کشیدن را متوقف کنم؟
قطعاً بله. با سیگار کشیدن مقدار زیادی مونوکسید کربن وارد ریه‌ها شده و از وارد شدن اکسیژن به خون جلوگیری می‌کند. در نتیجه به عضلات ضعیف قلب که دارای شرایط ویژه‌ای به واسطه نارسایی هستند اکسیژن کمتری می‌رسد. این موضوع باعث می‌شود که عضلات قلب تلاش بیشتری برای پمپاژ خون انجام دهند. همچنین سیگار کشیدن و استعمال دخانیات، خطر بروز سایر بیماریهای قلبی را بالا می‌برد.
آیا با باتری قلب، می‌توانم تصویربرداری پزشکی انجام دهم؟
باتری قلب تنها محدودیت‌هایی برای انجام ام‌آرآی (MRI) ایجاد می‌کند و روش‌های تصویربرداری دیگر مانند اشعه ایکس مشکلی برای باتری ایجاد نمی‌کنند.
آیا بیماری نارسایی قلبی ارثی است؟
بله، میتواند ارثی نیز باشد. اما در نظر داشته باشید که مجموعه‌ای از عوامل خطر مانند: چاقی، استعمال دخانیات، استرس زیاد، دیابت، بیماریهای زمینه‌ای و… نیز باعث ایجاد نارسایی قلبی می‌شوند و یک عامل به‌تنهایی تأثیر زیادی در بروز نارسایی ندارد.
آیا با نارسایی قلبی می‌توانم مسافرت هوایی داشته باشم؟
معمولاً مسافرت هوایی مشکلی برای بیمارانی که نارسایی قلبی کنترل شده‌ای دارند، نمی‌کند. اما قبل از پرواز با پزشک خود مشورت کنید.
آیا درمان نارسایی قلبی با سلول‌های بنیادی امکان‌پذیر است؟
سلول‌های بنیادی به عنوان درمان جدیدی برای بیماریهای مختلف مورد بررسی بسیاری از محققین در سراسر جهان قرار گرفته‌اند. در حال حاضر درمان نارسایی با سلول‌های بنیادی امکان‌پذیر نیست اما تحقیقات همچنان ادامه دارد و می‌توان امیدوار بود که در آینده نزدیک به نتایج ارزنده‌ای برای درمان این بیماری منجر شود.
آیا نوزادان و مادران باردار نیز ممکن است به نارسایی قلبی دچار شوند؟
بله. در نوزادان ممکن است به علت مشکلات مادرزادی، نارسایی قلبی رخ دهد. همچنین در ماه‌های آخر بارداری نیز ممکن است یک نوع نارسایی نادر قلبی در مادران باردار رخ دهد. هر دو موارد فوق قابل درمان هستند.
