آنژیوگرافی قلب از طریق پا (کشاله ران)؛ مزایا، عوارض و مراقبت‌ها

رگ‌نگاری و یا آنژیوگرافی از طریق کشاله ران (Leg angiography) یک روش تصویربرداری پیشرفته در حوزه تخصصی قلب و عروق است که به کمک آن می‌توان اختلالات عروق کرونری از طریق شریان فمورال و یا سرخرگ رانی در کشاله ران را مورد بررسی قرار داد. این روش تشخیصی معمولا برای افرادی تجویز می‌شود که بنابر دلایل مختلف، انجام آنژیوگرافی از طریق مچ دست برایشان امکان‌پذیر نیست. مهم‌ترین مزیت این روش، دسترسی آسان به قلب به واسطه بزرگی شریان و مسیر مستقیم شریان کشاله ران به قلب است. با این حال، انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران نسبت به مچ دست دارای عوارض بیشتری مانند درد، خونریزی و نیاز به مراقبت‌های بیشتر پس از عمل است. انجام هر یک از روش‌های آنژیوگرافی با تشخیص پزشک متخصص و بررسی شرایط بیمار تجویز خواهد شد.

آنژیوگرافی از کشاله ران چیست؟

آنژیوگرافی از طریق پا و یا همان کشاله ران یک تست ایمن برای بررسی آناتومی و گرفتگی‌های احتمالی عروق کرونری است. در آنژیوگرافی، یکی از راه‌های ورود به شریان‌ها از طریق سرخرگ کشاله ران یا همان سرخرگ فمورال است. در آنژیوگرافی از طریق کشاله ران لوله یک انعطاف پذیر بسیار نازک به نام کاتتر (Catheter) به داخل شریان هدایت شده و از طریق آن تزریق ماده یودین یا همان ماده حاجب در شریان فمورال انجام می‌شود. شریان فمورال یکی از شریان‌های بزرگ و اصلی است که وظیفه خون‌رسانی به ناحیه فمورال و تحتانی بدن را به عهده دارد و مستقیما به قلب می‌رسد.

کاتتر یا همان لوله انعطاف‌پذیر باریک دارای بالن بسیار کوچک و قابل‌نفوذی است که برای برطرف کردن گرفتگی‌های احتمالی درون شریان کاربرد دارد. در صورت تشخیص گرفتگی، بالن توسط پزشک باد می‌شود. با باد شدن بالن کوچک درون شریان، انبساط و کشیدگی ایجاد شده و در نتیجه، شریان گشاد می‌شود و گرفتگی آن برطرف خواهد شد. به این روش آنژیوپلاستی گفته می‌شود.

پس از آنکه شریان به وسیله بالن باز شد، ماده رنگی تزریق می‌شود و عکسبرداری برای بررسی نتیجه انجام خواهد شد. در صورت بهبود جریان خون و برطرف شدن بیش از ۷۰ درصد از گرفتگی، درمان موفق اعلام می‌شود و پس از اعلام پایان عمل، کاتتر از درون شریان خارج می‌شود. اما اگر میزان انسداد دارای کاهش چشمگیری نباشد، به تشخیص پزشک متخصص برای باز ماندن عروق، یک استنت درون آن قرار می‌گیرد.

استنت یک لوله فلزی کوچک توری مانند است که اگر عمل بالون زدن به تنهایی کارساز نبود و میزان گرفتگی نیز کاهش قابل توجهی نداشت، در ناحیه گرفتگی قرار می‌گیرد تا بتواند رگ را باز نگه داشته و جریان خون در شریان را تسهیل کند.

آنژیوگرافی از طریق کشاله ران به چه افرادی و در چه زمانی توصیه می‌شود؟

چنانچه متخصص تشخیص دهد که در بررسی شریان‌های کرونری، امکان دسترسی از طریق شریان دست امکان‌پذیر نبوده و یا بنابر دلایلی برای بیمار مخاطره آمیز است و نشانه‌هایی از این تشخیص به طور بالینی مشاهده شود، انجام آنژیوگرافی از طریق سرخرگ کشاله ران توصیه می‌شود. بیمارانی که انجام آنژیوگرافی از کشاله ران به آنها توصیه می‌شود عبارتند از:

• بیماران دارای اختلالات شریانی در مچ دست: افرادی که دارای اختلالات شریانی مانند انقباض شدید و یا برآمدگی در شریان مچ دست خود هستند، کاندیداهای مناسبی برای انجام این عمل از طریق کشاله ران محسوب می‌شوند.
• وجود شکستگی استخوان دست: برای بیمارانی که دچار شکستگی و مشکلات استخوانی در ناحیه دست هستند باید آنژیوگرافی از طریق کشاله ران انجام شود.
• بیماران دیالزی: افراد دیالیزی آن دسته از افرادی هستند که حفظ سلامت و محافظت از شریان‌های دست آنان از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین، انجام آنژیوگرافی از طریق مچ دست با توجه به آسیب‌های احتمالی به شریان رادیال به آنها توصیه نمی‌شود و باید از طریق شریان فمورال در کشاله ران انجام شود.
• بیمارانی که نیاز به عمل کرونر بای‌پس دارند : بیمارانی که از شریان رادیال مچ دست آنها در انجام عمل کرونر بای‌پس استفاده می‌شود نیز باید از طریق کشاله ران، آنژیوگرافی انجام دهند.

مزایا و معایب انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران

آنژیوگرافی نیز مانند سایر روش‌های درمانی دارای مزایا و معایبی است و به عنوان یک روش تهاجمی در نظر گرفته می‌شود.

مزایای آنژیوگرافی از طریق کشاله ران شامل:

• دسترسی آسان‌تر: از آنجایی که شریان فمورال در کشاله ران، مسیر مستقیمی به قلب دارد، امکان دسترسی آسان‌تر نسبت به شریان رادیال در مچ دست را برای پزشک فراهم می‌کند.
• تسهیل بررسی عروق: بررسی آسان‌تر عروق می‌تواند در تشخیص نهایی و مطمئن‌تر به پزشک کمک کند و سرعت عمل وی را نیز افزایش می‌دهد.

معایب آنژیوگرافی از طریق کشاله ران شامل:

• طولانی بودن مدت زمان اتمام خونریزی پس از عمل
• دوره نقاهت نسبتا طولانی
• احتمال وجود درد و کبودی طولانی مدت در ناحیه دسترسی
• اختلال در انجام امور روزمره بیمار به مدت حداقل ۵ روز

اما باید توجه داشت که در صورت تشخیص پزشک برای انجام این روش، بیمار نمی‌تواند دخالتی در تغییر آن داشته باشد و باید تمامی جوانب را در نظر بگیرد.

تفاوت آنژیوگرافی از دست و پا

تا به اینجا متوجه شدیم که آنژیوگرافی بنابر تشخیص پزشک از طریق مچ دست و در صورت عدم فراهم بودن شرایط مقتضی از طریق شریان کشاله ران انجام می‌شود. اما این دو روش چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ در جدول زیر می‌توانید تفاوت آنژیوگرافی از طریق دست و پا را مشاهده کنید.

1. دسترسی راحت‌تر از طریق کشاله ران: انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران، با توجه به مسیر مستقیم شریان کشاله ران به قلب، دسترسی راحت‌تری را برای پزشک فراهم می‌کند. با توجه به اینکه قطر سرخرگ کشاله ران حدود ۴ برابر از قطر سرخرگ مچ دست ببیشتر است، بنابراین حرکت کاتتر درون شریان راحت‌تر بوده و دسترسی پزشک به عروق کرونر آسان‌تر است. در این روش اگر چه دسترسی برای پزشک آسان‌تر است، اما موضع ورودی کاتتر به داخل شریان باعث ایجاد درد، کبودی و تورم  وسیع‌تری خواهد شد.
2. نیاز به مراقبت‌های قطع خونریزی پس از عمل: پس از انجام آنژیوگرافی از طریق پا، باید اقدامات بیشتری جهت قطع خونریزی انجام شود و بیمار باید چندین ساعت استراحت کند. اما در آنژیوگرافی از طریق مچ دست، پس از پایان عمل، رگ به وسیله ابزاری به نام TR band (تی‌آر بند) مسدود می‌شود که لین امر باعث کاهش و قطع خونریزی خواهد شد. کاهش علائم پس از عمل به عوامل مختلفی همچون سن، جنسیت و ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای بیمار مانند دیابت، فشار خون و حتی تیروئید بستگی دارد که پیش از انجام آنژیوگرافی در معاینات بالینی توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار می‌گیرند.
3. تفاوت در مدت زمان دوران نقاهت : در انجام آنژیوگرافی از طریق دست، بیمار دوران نقاهت خاصی را سپری نمی‌کند و پس از انجام عمل می‌تواند راه برود و کمی بعد از بیمارستان ترخیص شود و همچنین با رعایت نکات توصیه شده توسط پزشک به زندگی روزمره خود بازگردد. اما در صورت انجام این بررسی از طریق کشاله ران، بیمار بر اساس تشخیص پزشک باید حداقل به مدت یک هفته از انجام امور روزمره سنگین پرهیز کند.
4. آسیب احتمالی به شریان‌ها: با توجه به قطر کم شریان دست، در صورت عدم تجربه و تبحر کافی پزشک در زمان انجام آنژیوگرافی از طریق مچ دست، ممکن است شریان دچار آسیب شود. از آنجایی که قطر شریان کشاله ران ۴ برابر بیشتر است، بنابراین احتمال آسیب به شریان به میزان قابل توجهی در این ناحیه کاهش می‌یابد.
5. میزان درد در ناحیه دسترسی: در ناحیه مچ دست، انجام آنژیوگرافی دارای درد و خونریزی کمتری نسبت به کشاله ران است و زمان استراحت و نقاهت آن نیز کمتر است. میزان درد و آسیب موضعی آنژیوگرافی از طریق مچ دست در مقایسه با کشاله ران بسیار ناچیز است و به همین علت بیمار با نظر پزشک سریع‌تر از بیمارستان ترخیص می‌شود. اما در انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران، درد بیشتری در ناحیه دسترسی احساس می‌شود و احتمال بروز کبودی‌های گسترده بعد از آن در بیمار وجود دارد. انجام آنژیوگرافی از طریق مچ دست و ترخیص سریع بیمار از کلینیک و یا بیمارستان باعث کاهش هزینه‌های درمان می‌شود. بنابراین تمایل بیماران به انجام عمل آنژیوگرافی از طریق مچ دست، بیشتر از روش کشاله ران است.

با این حال، باید توجه داشته باشید که بر اساس تشخیص پزشک متخصص، چنانچه انجام آنژیوگرافی عروق از طریق سرخرگ رادیال در مچ دست امکان‌پذیر نباشد، باید این عمل را از طریق شریان کشاله ران انجام دهید که در نتیجه به مراقبت بیشتر و دوران نقاهت طولانی‌تری نیاز خواهید داشت.

اقدامات پیش از انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران

پیش از انجام آنژیوگرافی، بیمار تحت بررسی‌های بالینی پزشک متخصص خود قرار می‌گیرد. پزشک متخصص با بررسی آزمایشات، عکسبرداری  MRI و یا اسکن بیمار، مشکلات او را بررسی و انجام آنژیوگرافی را به وی تجویز خواهد کرد.

• چنانچه بیمار از داروهای استروئیدی استفاده می‌کند، یک هفته پیش از انجام عمل باید مصرف آنها را قطع کند.
• ۲۴ ساعت پیش از انجام عمل از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• با توجه به بروز حساسیت‌های احتمالی مانند حالت تهوع در زمان تزریق ماده حاجب، توصیه می‌شود ۸ ساعت پیش از انجام این عمل، ناشتا باشید و حتی مایعات نیز مصرف نکنید.
• اگر بیمار به ید یا غذاهای دریایی حساسیت دارد و یا به بیماری کلیوی و یا دیابت مبتلا است باید به پزشک اطلاع دهید. این حساسیت می‌تواند موجب بروز واکنش شدیدتری نسبت به ید موجود در ماده حاجب آنژیوگرافی شود.
• چنانچه فرد دچار به بیماری زمینه‌ای مبتلا است و داروی خاصی استفاده می‌کند باید در شرح حال بیمار ثبت شود. برخی داروهای رقیق‌کننده خون منجر به افزایش جریان خون می‌شوند، بنابراین باید اقدامات لازم جهت جلوگیری از خونریزی‌های شدید در زمان انجام آنژیوگرافی در محل پیش‌بینی شود.
• پیش از انجام آنژیوگرافی هرگونه زیورآلات، ساعت و یا اشیای فلزی را از خود جدا کنید.

آنژیوگرافی از طریق کشاله ران چگونه انجام می‌شود؟

انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران معمولا حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت زمان می‌برد و مراحل انجام آن نیز به شرح زیر است:

• لباس مخصوص و استریل به بیمار پوشانده می‌شود.
• بیمار در اتاقی که کت‌لب (Cath Lab) نام دارد و شبیه به اتاق رادیولوژی کاملا مجهز است، روی تخت مخصوص به پشت خوابانده می‌شود.
• از آنجایی که زاویه تخت در زمان عکسبرداری تغییر می‌کند، بیمار از دو ناحیه با استفاده از کمربندهای ایمنی به تخت بسته می‌شود.
• در صورتی که منع پزشکی برای بیمار وجود نداشته باشد، مقداری ماده آرامبخش به بیمار تزریق می‌شود. میزان این دارو نباید به اندازه‌ای باشد که بیمار را کاملا به خواب ببرد. هوشیاری بیمار در زمان انجام آنژیوگرافی برای پاسخ به برخی دستورات پزشک لازم است. تزریق آرامبخش به میزانی است که تنها اضطراب و استرس بیمار را کاهش دهد.
• عکسبرداری اشعه ایکس انجام می‌شود.
• محل ورود کاتتر در صورت نیاز، مو زدایی شده و با استفاده از بتادین نیز کاملا شسته و ضد عفونی می‌شود.
• تزریق مواد بی‌حسی توسط پزشک در اطراف ناحیه دسترسی به شریان فمورال، محلی در نزدیکی لگن که پا خم می‌شود، انجام خواهد شد.
• از ناحیه دسترسی، یک برش کوچک ایجاد شده و کاتتر از طریق پوست به داخل شریان بیمار وارد می‌شود.
• کاتتر به همراه یک دوربین اشعه ایکس، راه خود را از طریق شریان به سمت قلب ادامه می‌دهد. از آنجایی که در رگ‌ها و عروق اعصاب هیچگونه حسی وجود ندارد، بیمار حرکت کاتتر در شریان و ورود آن به قلب را احساس نمی‌کند.
• ماده حاجب برای انجام عکسبرداری به داخل شریان تزریق می‌شود. در هر فرد، مختلف واکنش به این ماده متفاوت است. ماده حاجب در برخی افراد ممکن است باعث ایجاد سوزش در ناحیه قفسه سینه، سرگیجه، حالت تهوع و احساس طعم فلز در داخل دهان شود.
• پس از اتمام آنژیوگرافی، پزشک کاتتر را خارج کرده و پرستار به سرعت محل دسترسی را با دست فشار می‌دهد تا از خونریزی جلوگیری کند.
• محل برش، پانسمان شده و یک کیسه شن بر روی آن قرار می‌گیرد و سپس بیمار به ریکاوری انتقال داده می‌شود.

مراقبت‌های پس از آنژیوگرافی از طریق کشاله ران

در انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران، بیمار به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارد. اگر آنژیوگرافی بدون آنژیوپلاستی انجام شود، کاتتر به طور کامل از شریان خارج می‌شود و به منظور قطع خونریزی نیز یک کیسه شن به مدت ۴ ساعت روی محل دسترسی قرار می‌گیرد. بنابراین لازم است بیمار به مدت ۴ الی ۶ ساعت در تخت بماند و از تکان دادن اندام تحتانی خود، برخاستن و نشستن پرهیز کند. در صورت لزوم و بر اساس تشخیص پزشک، بیمار ممکن است یک شب در بیمارستان تحت نظر بماند. به دلیل تداوم احساس گیجی و تاثیر مواد حاجب در بدن، توصیه می‌شود بیمار تا ۲۴ ساعت از راه رفتن و نشستن و برخاستن پرهیز کند.

چنانچه تحت انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران قرار گرفته‌اید به موارد زیر توجه داشته باشید:

• محل ورود کاتتر ممکن است چندین روزی دچار کبودی و درد شدید شود، بنابراین مراقبت از این ناحیه بسیار مهم است.
• از انجام ورزش، بالا و پایین رفتن از پله و ضربه به ناحیه دسترسی خودداری کنید.
• به توصیه پزشک می‌توانید روز بعد، پانسمان را برداشته و یا مجدد پانسمان را تمدید کنید.
• به تدریج نوشیدن مایعات را افزایش دهید.
• حداقل تا یک هفته از انجام کارهای سخت و برداشتن اجسام سنگین خودداری کنید.
• اغلب بیمارانی که تحت عمل آنژیوگرافی قرار می‌گیرند، گزارش‌هایی از بی‌حالی و سرگیجه به پزشک خود‍‍ می‌دهند که به مرور زمان و با استراحت برطرف می‌شود.
• داروهای تجویز شده توسط پزشک را به موقع مصرف کنید و در صورت ابتلا به بیماری‌های دیگر، مصرف داروهای خود را با مشورت پزشک ادامه دهید.
• توصیه می‌شود به مدت ۳ الی ۵ روز رانندگی نکنید.

عوارض آنژیوگرافی از پا چیست؟

اگرچه آنژیوگرافی از طریق کشاله ران به عنوان روشی کم‌خطر جهت بررسی و تشخیص بیماری‌های عروق کرونر در نظر گرفته می‌شود، اما باید توجه داشته باشید که این روش، صد در صد بی‌خطر نیست. گزارشاتی مبنی بر عوارض پس از انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران از سوی بیماران اعلام شده است. در اکثر این گزارشات به حالت تهوع، بی‌حالی، درد و ترشح مایع از محل دسترسی به شریان اشاره شده است.

علاوه بر عوارض ذکر شده که عموما در اکثر بیماران مشترک است، مواردی دیگر نیز وجود دارد که درصد بروز آنها نسبت به موارد عمومی پایین‌تر است. برخی از این عوارض شامل:

• خونریزی شدید و کبودی‌های گسترده در محل دسترسی
• بروز حساسیت‌های شدید نسبت ماده حاجب در برخی بیماران
• آسیب‌های شریانی و لخته شدن خون در شریانی که کاتتر در آن قرار گرفته است
• بروز آریتمی قلبی و افزایش ضربان قلب
• خارش، سوزش و یا سردی در بدن
• تنگی نفس
• بروز عفونت در ناحیه دسترسی و یا سایر نقاط
• سکته مغزی (بسیار نادر)
• حمله قلبی (بسیار نادر)

در صورت بروز هر یک از موارد زیر پس از انجام آنژیوگرافی بهتر است سریعا با پزشک خود تماس بگیرید:

• تنگی نفس به مدت طولانی: چنانچه در طول انجام آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی نیز برای بیمار انجام شود، به دلیل آنکه بالن به مدت ۳۰ ثانیه در رگ باد می‌شود، در این مدت زمان، اختلالی در خون‌رسانی به قلب رخ می‌دهد که می‌توان آن را یک سکته خفیف در نظر گرفت. چنانچه دچار سنگینی در قفسه سینه هستید و یا به طور گسترده احساس تنگی نفس دارید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.
• تب بالا: اگر درجه حرارت بدن شما بیش از دو روز از ۳۸.۵ درجه بیشتر باشد، به دلیل احتمال وجود عفونت باید سریعا با پزشک خود مشورت کنید.
• ترشح مایعات زرد رنگ از محل زخم: در این‌ صورت توجه داشته باشید که ممکن است محل دسترسی دچار عفونت شده باشد و باید برای بررسی بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
• عدم حفظ تعادل در راه رفتن: چنانچه در هنگام نشست و برخاست و راه رفتن، تعادل شما به هم می‌خورد، در حدی که احتمال دارد زمین بخورید، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
• احساس سوزش شدید در قفسه سینه و سر: در صورت بروز مکرر این حالات در روزهای پس از آنژیوگرافی، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
• عدم بهبود محل زخم: در صورتی که زخم محل دسترسی شریان شما همچنان تازه و دردناک است، با پزشک خود مشورت کنید. (نکته: این موضوع در افراد مبتلا به دیابت و دچار اختلالات کلیوی ممکن است به پیگیری سریع‌تر نیاز داشته باشد.)

سوالات متداول

آیا انجام آنژیوگرافی از کشاله ران محدودیت سنی دارد؟

هر فرد در هر سنی (کودکان و بزرگسالان) با تشخیص پزشک متخصص می‌تواند تحت عمل آنژیوگرافی از طریق کشاله ران قرار بگیرد.

آیا عمل آنژیو در بیمارستان انجام می‌شود؟

عمل آنژیوگرافی به دلیل حساسیت بالا و نیاز به تجهیزات کامل، در بیمارستان‌های مجهز قلب و عروق و یا در کلینیک‌های تخصصی مجهز و پیشرفته قلب و عروق انجام می‌شود.

آیا عمل آنژیوگرافی توسط پزشک انجام می‌شود؟

بله. عمل آنژیوگرافی نوعی تست تشخیصی است که توسط پزشک متخصص قلب و عروق و با تخصص آنژیوگرافی انجام می‌شود.

آیا انجام آنژیوگرافی از طریق کشاله ران درد دارد؟

 آنژیوگرافی از طریق کشاله ران در مقایسه با روش انجام این عمل از طریق دست، درد بیشتری در ناحیه دسترسی به شریان برای بیمار ایجاد می‌کند.

علت درد پا بعد از آنژیوگرافی چیست؟

ممکن است تا یک یا دو روز پس از آنژیوگرافی در پا، کمی درد و سوزش احساس شود که طبیعی است و جای نگرانی ندارد. علت بروز این درد بیشتر به دلیل ورود کاتتر یا لوله انعطاف‌پذیر به درون رگ است. البته این درد به مهارت پزشک نیز بستگی دارد. هر چه پزشک در انجام آنژیوگرافی ماهرتر باشد، احتمال بروز آسیب‌دیدگی کمتر می‌شود و درد زودتر برطرف می‌شود.

آیا تزریق مواد حاجب درون شریان درد دارد؟

خیر. درون رگ‌ها هیچ عصب حسی وجود ندارد و بیمار، تزریق مواد حاجب در رگ و حرکت کاتتر را احساس نخواهد کرد.

هزینه آنژیوگرافی از طریق کشاله ران چقدر است؟

هزینه آنژیوگرافی از طریق کشاله ران به دلیل طولانی‌تر بودن زمان بستری بیمار جهت ریکاوری، نسبت به انجام آن از طریق مچ دست بالاتر است. هزینه انجام این عمل در مراکز مختلف ممکن است متغیر باشد.

بیمار پس از انجام آنژیوگرافی از کشاله ران چه مدت در بیمارستان بستری می‌شود؟

بنا بر صلاح‌دید پزشک متخصص، بیمار پس از انجام عمل باید ۴ الی ۶ ساعت تحت نظر باشد. در مواردی که بیمار به مراقبت‌های بیشتری نیاز داشته باشد، معمولا یک شب در بیمارستان بستری خواهد شد.

آیا بیمار در هنگام انجام آنژیوگرافی از کشاله ران به همراه نیاز دارد؟

بله، در صورتی که پزشک تشخیص دهد، بیمار باید یک شب در بیمارستان بستری شود.

بیمار چه زمانی پس از انجام آنژیوگرافی می‌تواند غذا بخورد؟

پس از انجام آنژیوگرافی به دلیل ایجاد حساسیت ماده حاجب و احتمال وجود حالت تهوع، توصیه می‌شود بیمار تا ۲۴ ساعت از خوردن غذا پرهیز کند. در این مدت نیز تحت تغذیه سرمی قرار خواهد گرفت.

آیا بیمار پس از ترخیص می‌تواند رانندگی کند؟

خیر. توصیه می‌شود بیمار پس از انجام آنژیوگرافی به مدت ۳ الی ۵ روز رانندگی نکند.