آنژین صدری نوعی درد یا ناراحتی در قفسه سینه است که به دلیل کاهش جریان خون به ماهیچه قلبی رخ میدهد. آنژین یک بیماری نیست، بلکه نشانهای از تنگی، گرفتگی، اسپاسم یا اختلال در کارکرد عروقی است که وظیفه خونرسانی به ماهیچه قلبی را بر عهده دارند. الگوی درد آنژین به نوع و شدت آن بستگی دارد و اغلب ممکن است با فعالیت فیزیکی شدید رخ دهد؛ اما گاه درد آنژین ممکن است در حالت استراحت و خواب نیز رخ دهد. آنژین در اغلب موارد خطرناک نیست، اما میتواند نشانگر خطر حمله قلبی و حتی مغزی در آینده نزدیک باشد. برای کنترل درد آنژین و درمان بیماری عروقی سببشونده آن، روشهای درمان دارویی، آنژیوپلاستی و جراحی بسته به شدت انسداد عروق کرونری توصیه میشود.
آنژین صدری چیست؟
آنژین صدری یا آنژین قلبی نوعی درد یا سنگینی در قفسه سینه است که در آن عروق خونرسان قلب به دلیل تنگی، گرفتگی و یا اسپاسم قادر به تامین خون کافی و در نتیجه اکسیژن کافی برای ماهیچه قلبی نیستند. زمانی که جریان خون به ماهیچه قلبی به هر دلیلی کاهش مییابد، قلب مجبور است برای دریافت خون بیشتر و تامین تقاضای اکسیژن خود سریعتر و سختتر کار کند که سبب درد قابل ملاحظهای در قفسه سینه میشود. آنژین صدری به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانهای از بیماریهای قلبیعروقی زمینهای است و ممکن است در مورد خطر بروز سکته قلبی یا مغزی در بیمار در آینده نزدیک هشدار دهد.
انواع آنژین صدری
آنژین صدری بسته به علت زمینهای و تسکینپذیری علائم آن با استراحت یا دارو به انواع گوناگون دستهبندی میشود. بسته اینکه مبتلا به کدام نوع آنژین هستید، ممکن است الگوی درد متفاوتی داشته باشید. انواع آنژین عبارتند از:
- آنژین پایدار: شایعترین نوع آنژین است که در اثر فعالیت فیزیکی شدید رخ میدهد و با استراحت یا مصرف دارو برطرف میشود. آنژین پایدار یک نشانه بیماری شریان کرونری است.
- آنژین ناپایدار: الگوی درد قفسه سینه در آنژین ناپایدار غیرقابل پیشبینی است. درد ممکن است با فعالیت فیزیکی سبک و یا در حالت خواب و استراحت رخ دهد و با استراحت یا دارو برطرف نمیشود. آنژین ناپایدار یک وضعیت اورژانسی است. آنژین ناپایدار یک نشانه بیماری شریان کرونری است.
- آنژین میکروعروقی: در این نوع آنژین درد شدیدتر و طولانیتر از آنژین پایدار است، در حالت استراحت و پس از ورزش رخ میدهد و با دارو برطرف نمیشود. آنژین میکروعروقی ناشی از بیماری میکروواسکولار عروق کرونر است.
- آنژین واریانت (پرینزمتال): درد شدید است و در حین استراحت معمولا بین نیمه شب و اوایل صبح رخ میدهد. با دارو تسکین نمییابد. آنژین واریانت ناشی از بیماری شریان کرونری نیست، بلکه به دلیل اسپاسم سرخرگهای کرونری رخ میدهد.
- آنژین مقاوم به درمان: علائم آنژین ماهها بر جا میماند و دارو یا مداخلات دیگر درد را برطرف نمیکند.
علائم آنژین صدری
مشخصترین علامت آنژین صدری ناراحتی، فشار، سنگینی و یا درد در مرکز قفسه سینه است که معمولا از پشت جناغ سینه آغاز میشود و میتواند به نواحی دیگر بالاتنه از جمله فک یا هر دو بازو منشعب شود. به طور کلی علائم آنژین صدری عبارتاند از:
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه که ممکن است در گردن، فک، کتفها، بازوها یا پشت نیز حس شود
- خستگی ناگهانی و شدید
- تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
- تعریق زیاد
- اضطراب
- اگر درد قفسه سینه دارید، در اولین زمان ممکن با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر درد قفسه سینه شما بیش از ۵ دقیقه طول کشیده و با استراحت از بین نرود، فورا با اورژانس تماس بگیرید، زیرا ممکن است علامت سکته قلبی باشد.
تفاوت علائم آنژین صدری در زنان و مردان
علائم آنژین صدری در زنان ممکن است اندکی با علائم معمول آنژین تفاوت داشته باشد که میتواند سبب به تاخیر افتادن تشخیص و درمان آنژین در زنان میشود. علائم آنژین صدری در زنان و مردان در جدول زیر با هم مقایسه شده است:
| علائم آنژین در مردان | علائم آنژین در زنان |
|---|---|
| احساس فشار در قفسه سینه | درد خنجری شدید در قفسه سینه |
| درد در بازو، گردن، فک، شانه یا پشت احساس میشود | ناراحتی ممکن است در گلو، فک و دندانها نیز احساس شود. ممکن است درد یا سوزش در شکم احساس شود. |
| تهوع و استفراغ در مردان کمتر شایع است | تهوع و استفراغ در زنان شایعتر است |
| تنگی نفس در مردان کمتر شایع است | تنگی نفس در زنان شایعتر است |
| علائم سوءهاضمه در مردان کمتر شایع است | علائم سوءهاضمه در زنان شایعتر است |
آنژین در زنان در سنین بالاتری نسبت به مردان رخ میدهد. علت بروز آنژین در مردان معمولا انسداد سرخرگهای کرونری است که خون را به قلب میرسانند (بیماری شریان کرونری)، در حالی که زنان اغلب به دلیل اختلال کارکرد رگهای بسیار کوچکی که از سرخرگهای کرونری شاخه میگیرند (بیماری میکروواسکولار عروق کرونری) دچار درد آنژین میشوند که تشخیص آن ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم بیماریهای دیگر مانند تهوع و سوءهاضمه را تقلید میکند. دیابت، چاقی، یائسگی، استرس روانی، استعمال سیگار و سبک زندگی نشسته از جمله عواملی هستند که زنان را بیشتر از مردان در معرض افزایش خطر بروز آنژین صدری قرار میدهند.
تفاوت درد آنژین با درد ناشی از حمله قلبی
درد حمله قلبی از نظر کیفیت یا مکان مشابه آنژین صدری است، با این حال، درد حمله قلبی شدیدتر، جدیتر و طولانیتر است. تفاوت اصلی درد آنژین با درد قلبی آن است که درد آنژین تسکین مییابد. برای مثال، در مورد آنژین پایدار استراحت یا دارو (نیتروگلیسرین) سبب میشود که درد ظرف چند دقیقه برطرف شود. با این حال، استراحت یا دارو علائم حمله قلبی را بهبود نمیدهد. آنژین و حمله قلبی هر دو عوارض بیماری شریان کرونری هستند. اما آنژین گردش خون به قلب را به صورت موقتی کاهش میدهد و بنابراین، سبب آسیب دائمی به قلب نمیشود. حمله قلبی گردش خون را به مدت طولانیتری کاهش میدهد که سبب مرگ بخشی از عضله قلبی و آسیب برگشتناپذیر به آن میشود. حمله قلبی یک بیماری تهدیدکننده زندگی است که نیاز به توجه پزشکی فوری دارد. درد قفسه سینه در آنژین صدری و سکته قلبی در جدول زیر با هم مقایسه شدهاند:
تفاوت درد آنژین با درد ناشی از حمله قلبی
درد حمله قلبی از نظر کیفیت یا مکان مشابه آنژین صدری است، با این حال، درد حمله قلبی شدیدتر، جدیتر و طولانیتر است. تفاوت اصلی درد آنژین با درد قلبی آن است که درد آنژین تسکین مییابد. برای مثال، در مورد آنژین پایدار استراحت یا دارو (نیتروگلیسرین) سبب میشود که درد ظرف چند دقیقه برطرف شود. با این حال، استراحت یا دارو علائم حمله قلبی را بهبود نمیدهد. آنژین و حمله قلبی هر دو عوارض بیماری شریان کرونری هستند. اما آنژین گردش خون به قلب را به صورت موقتی کاهش میدهد و بنابراین، سبب آسیب دائمی به قلب نمیشود. حمله قلبی گردش خون را به مدت طولانیتری کاهش میدهد که سبب مرگ بخشی از عضله قلبی و آسیب برگشتناپذیر به آن میشود. حمله قلبی یک بیماری تهدیدکننده زندگی است که نیاز به توجه پزشکی فوری دارد. درد قفسه سینه در آنژین صدری و سکته قلبی در جدول زیر با هم مقایسه شدهاند:
| آنژین صدری | حمله قلبی | |
|---|---|---|
| درد در قفسه سینه | سنگینی در قفسه سینه | درد عمیق در قفسه سینه |
| درد به گردن و فک انشعاب مییابد | بله | بله |
| مدت درد | ۱۰ تا ۵ دقیقه طول میکشد | بیش از ۳۰ دقیقه طول میکشد |
| محرکها | فعالیت فیزیکی شدید، استرس، دماهای بسیار سرد یا بسیار گرم | ندارد |
| تسکین | استراحت | با استراحت تسکین پیدا نمیکند |
تفاوت درد آنژین با درد معده (ریفلاکس)
تفاوت اصلی درد آنژین با سوزش سر دل آن است که درد آنژین با تقلا و فعالیت فیزیکی وخیمتر شده و با استراحت یا دارو تسکین پیدا میکند. فرد بیمار معمولا احساس میکند که کسی قلب او را محکم گرفته و فشار میدهد. در مورد معده اغلب درد به صورت سوزش احساس میشود. به علاوه، درد قفسه سینه مرتبط با ریفلاکس اسید ممکن است با دراز کشیدن یا به جلو خم شدن بدتر شود. علائم سوزش سر دل یا درد معده ممکن است مشابه آنژین یا حمله قلبی باشد و هرگز نمیتوان مطمئن بود که درد قفسه سینه مربوط به کدام مشکل است. بنابراین، در صورت احساس چنین دردی باید در اولین زمان ممکن به اورژانس مراجعه کرد.
در صورت بروز درد قفسه سینه چه باید کرد؟
بروز ناگهانی درد قفسه سینه میتواند باعث استرس و نگرانی بیمار و اطرافیان او شود. بنابراین، در صورتی که آنژین در شما تشخیص داده شده است، بهتر است با پزشک خود درباره آنکه چگونه درد آنژین را مدیریت کنید، مشورت کنید. معمولا پزشک یک داروی ضدآنژین زیرزبانی به نام نیتروگلیسرین را که به دو شکل قرص یا اسپری عرضه میشود، برای تسکین فوری درد برای شما تجویز میکند. توصیه میشود که این دارو را همیشه همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز بتوانید از آن استفاده کنید. رعایت نکات زیر به شما کمک میکند بتوانید درد آنژین خود را به طور ایمن مدیریت کنید:
- در صورتی که در قفسه سینه خود احساس درد میکنید، بلافاصله فعالیت فیزیکی خود را متوقف کنید و در صورت امکان دراز بکشید
- اگر نخستین بار است که دچار درد قفسه سینه شده اید و آنژین در شما تشخیص داده نشده است، چند دقیقه استراحت کنید. اگر درد با استراحت برطرف نشد، فورا با اورژانس تماس بگیرید، زیرا ممکن است دچار حمله قلبی شده باشید.
- اگر آنژین قبلا در شما تشخیص داده شده است و پزشک برای شما نیتروگلیسرین تجویز کرده است، بنا به دستور پزشک یک یا نصف قرص نیتروگلیسرین یا یک پاف نیتروگلیسرین را به صورت زیرزبانی مصرف کنید و ۵ دقیقه منتظر بمانید. از بلعیدن قرص خودداری کنید و اجازه بدهید زیر زبان حل شود.
- اگر علائم شما پس از ۵ دقیقه پا برجا بود، یک قرص دیگر را مصرف کنید یا ۱ پاف دیگر را زیر زبان خود اسپری کنید. در هر نوبت بیش از یک قرص مصرف نکنید، زیرا فشار خون را پایین آورده و سبب سرگیجه یا از هوش رفتن میشود.
- اگر بعد از مصرف ۲ دوز قرص یا اسپری نیتروگلیسرین علائم شما ظرف ۱۰ دقیقه بهبود پیدا نکرد یا درد شما عود کرده و شدیدتر شد، فرض کنید که دچار حمله قلبی شدهاید و فورا با اورژانس تماس بگیرید.
- در صورتی که تعداد یا مدت زمان حملات آنژین بیشتر شده است، یا مانند گذشته به مصرف دارو یا اسپری پاسخ نمیدهد، با پزشک خود مشورت کنید یا به مرکز اورژانس مراجعه کنید.
- هر زمانی که آنژین شما شدیدتر از معمول بود، آن را یک حمله قلبی قلمداد کرده و سریع با اورژانس تماس بگیرید.
در صورتی که با بیماری که دچار حمله آنژین شده است، روبرو شدید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- از بیمار بخواهید که فعالیت خود را متوقف کرده و به او کمک کنید تا بنشیند. بهترین وضعیت نشستن روی زمین با زانوی خمیده و تکیه دادن سر و شانه است. یک پشتی پشت یا زیر زانوهای بیمار بگذارید.
- اگر آنژین قبلا در فرد تشخیص داده نشده است و درد قفسه سینه دارد، با اورژانس تماس بگیرید.
- در صورتی که بیمار داروی آنژین (قرص یا اسپری نیتروگلیسرین) خود را به همراه دارد، به او کمک کنید تا آن را مصرف کند.
- اگر درد ۵ دقیقه بعد از مصرف قرص همچنان وجود داشت، از او بخواهید که دوز دوم را مصرف کند.
- اگر بعد از ۵ دقیقه درد برطرف نشد یا عود کرد، احتمال حمله قلبی وجود دارد. سریع با اورژانس تماس بگیرید.
- اگر درد ۱۵ دقیقه پس از استراحت یا مصرف قرص فروکش کرد، بیمار میتواند به فعالیت خود ادامه دهد.
- اگر بیمار داروی آنژین را به همراه ندارد، یا این حمله آنژین از حملات قبلی شدیدتر یا متفاوت است، از بیمار بخواهید فورا به پزشک مراجعه کند.
علت بروز آنژین صدری
علت اصلی آنژین کاهش جریان خون به قلب و در نتیجه عدم توازن تقاضا و تامین اکسیژن در قلب است. این سبب میشود که در مواقعی مانند انجام فعالیتهای ورزشی که کارکرد قلب و در نتیجه تقاضای اکسیژن آن افزایش مییابد، خون کافی به قلب نرسد و آنژین رخ دهد. چند مشکل در شریانهای کرونری میتوانند مانع از تامین خون کافی برای قلب شوند:
بیماری شریان کرونری
بیماری شریان کرونری (CAD) شایعترین علت آنژین است که به دلیل تنگی و انسداد سرخرگهای کرونری که وظیفه تامین خون اکسیژن دار برای ماهیچه قلبی را بر عهده دارند، رخ میدهد. تنگی سرخرگهای کرونری اغلب به دلیل تشکیل پلاک در دیواره آنها اتفاق میافتد. پلاک از رسوبات چربی، کلسترول، کلسیم، سلولهای خونی و مواد دیگر در خون تشکیل شده است. انباشت پلاک در داخل دیواره این عروق به مرور زمان سبب باریک و تنگ شدن مجرای آنها میشود که میتواند جریان خونی را که به قلب میرسد، محدود کرده و گاه به طور کلی مسدود کند. به فرایند تشکیل پلاک و تنگ شدن مجرای عروق آترواسکلروز گفته میشود.
بیماری CAD معمولا بیعلامت باقی میماند تا زمانی که پلاک با آسیب رساندن به سلولهای خونی سبب ایجاد یک لخته خونی شود. لخته خون باعث گرفتگی و انسداد سرخرگ شده و از رسیدن خون به قلب جلوگیری میکند که میتواند سبب یک حمله قلبی شود. اغلب افراد مبتلا به بیماری CAD سالها بیعلامت باقی میمانند و تا زمانی که دچار حمله قلبی نشدهاند، از بیماری خود آگاه نیستند. به همین دلیل به بیماری CAD “قاتل خاموش” گفته میشود.
بیماری میکروواسکولار عروق کرونر
بیماری میکروواسکولار عروق کرونر (MVD) که به آن بیماری شریان کوچک نیز گفته میشود، نوعی بیماری قلبی است که در آن دیواره و پوشش داخلی عروق خونی کوچکی که از سرخرگهای کرونری بزرگ و اصلی قلب شاخه میگیرند، دچار تخریب میشود. در MVD بر خلاف CAD تشکیل پلاک در سرخرگهای کرونری قلب که مانع جریان خون به آن شود، وجود ندارد، اما آسیب به دیواره داخلی عروق خونی میتواند منجر به اسپاسم و کاهش جریان خون به ماهیچه قلبی شود. به علاوه، ناهنجاری و بدشکلی در شریانهای کوچکی که از سرخرگهای اصلی کرونری شاخه میگیرند نیز میتواند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
اسپاسم شریان کرونری
اسپاسم شریان کرونری به معنای منقبض و سفت شدن سرخرگهای کرونری قلب است که سبب تنگ شدن مجرای آنها میشود. سرخرگهای کرونری به طور مکرر منقبض شده و سپس باز میشوند. این اسپاسمها معمولا طولانی نیستند و به صورت موقتی گردش خون به قلب را محدود میکنند، اما میتوانند خطر بروز حمله قلبی و عوارض قلبی دیگر را افزایش دهند. اسپاسم کرونری ممکن است با یا بدون وجود بیماری شریان کرونری (CAD) رخ دهد.
چه افرادی در معرض ابتلا به آنژین صدری هستند؟
عوامل مرتبط با سبک زندگی و بیماریهای گوناگونی وجود دارند که ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی از جمله بیماری شریان کرونری را -که درد قفسه سینه یا آنژین صدری یک علامت آنها است- افزایش دهند. برخی از عواملی که میتوانند احتمال بروز درد آنژین صدری را افزایش دهند، عبارتند از:
- سن بالا (بیش از ۴۵ سال در مردان و بیش از ۵۵ سال در زنان [منبع])
- رژیم غذایی سرشار از چربی ترانس، قند، سدیم یا کربوهیدراتهای تصفیهشده
- نوشیدن الکل زیاد
- استعمال سیگار یا فرآوردههای تنباکو
- مصرف مواد مخدر
- قرارگیری در معرض ذرات آلودگی هوا (مانند گرد و غبار جادهها، مزارع یا مکانهای ساختوساز)
- قرار گرفتن بلندمدت در معرض دود سیگار افراد سیگاری
- استرسهای مزمن
- عدم فعالیت فیزیکی
- چاقی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سندرم متابولیک
- سابقه فامیلی بیماری قلبی زودهنگام
- کمخونی (کاهش گلبولهای قرمز خون)
- نارسایی قلبی
- بیماری دریچه قلبی
- التهاب
تشخیص آنژین صدری
برای تشخیص علت درد قفسه سینه پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی را انجام داده و از شما درباره علائم و سابقه بیماری قلبی خود یا اعضای خانواده تان میپرسد. برای تشخیص قطعی آنژین پزشک ممکن است از روشهای تشخیصی زیر استفاده کند:
- الکتروکاردیوگرام (ECG)یا نوار قلب: یک روش ارزان برای تشخیص آنژین است که سیگنالهای الکتریکی تولید شده توسط قلب را ثبت میکند.
- آزمایش خون: در صورت حمله قلبی سطح آنزیمهای قلبی خاصی از جمله تروپونین در خون افزایش مییابد که با آزمایش خون مشخص میشود.
- تصویربرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس: رادیوگرافی قفسه سینه وضعیت قلب و ریهها را نشان میدهد تا پزشک مطمئن شود که علائم ناشی از بیماری دیگری نیست.
- اکوکاردیوگرام: اکوکاردیوگرام با استفاده از امواج صوتی تصاویر قلب در حال تپش را ایجاد میکند. اکوی قلب میتواند نحوه جریان خون در قلب را نشان دهد و به شناسایی نواحی از قلب که به دلیل گردش خون ناکافی دچار آسیب شدهاند، کمک کند.
- تست ورزش: تست ورزش زمانی انجام میشود که وضعیت بیمار پایدار باشد. در این تست وضعیت قلبی بیمار در حین راه رفتن روی تردمیل یا کار با دوچرخه ثابت با ثبت ECG و اندازهگیری فشار خون ارزیابی میشود.
- آنژیوگرافی کرونری: در این روش از تصویربرداری اشعه ایکس برای بررسی وضعیت عروق خونی قلب و شناسایی ناهنجاریهای آنها استفاده میشود. برای این کار یک لوله نازک به نام کاتتر از طریق سرخرگ بازو یا کشاله ران وارد قلب میشود و از طریق آن یک ماده رنگی به درون عروق خونی تزریق میشود و سپس، با اشعه ایکس از جریان خون در داخل عروق تصویربرداری میشود. این ماده رنگی سبب رویت بهتر عروق در تصاویر میشود.
- CT اسکن قلبی: برای شناسایی تنگی یا ضایعات عروقی و مشکلات دیگر به کار میرود.
- MRI قلبی: جزئیات دقیقی از ساختار قلب و عروق را برای شناسایی ناهنجاریها به دست میدهد.
درمان آنژین صدری
هدف از درمان آنژین صدری بهبود جریان خون به قلب برای کاهش دفعات و شدت حملات آنژین و همچنین پایین آوردن خطر پیشروی بیماری و بروز عوارض قلبی از جمله حمله قلبی است. آنژین ممکن است با اصلاح سبک زندگی و مصرف دارو قابل کنترل باشد. با این حال، در صورت پیشروی آنژین و افزایش شدت علائم ممکن است درمانهای جراحی برای بیمار توصیه شود. گزینههای درمانی رایج برای آنژین صدری شامل موارد زیر است:
درمان دارویی
رایجترین دارویی که برای تسکین درد قفسه سینه به هنگام حمله آنژین تجویز میشود، نیتروگلیسرین که به عنوان قرص زیرزبانی شناخته میشود. این داروی ضدآنژین به سرعت عروق خونی را باز و گشاد میکند و به کنترل درد کمک میکند. نیتروگلیسرین به شکل قرص (آنژینین) و اسپری (GTN) زیرزبانی و یا پچ در دسترس است. علاوه بر نیتروگلیسرین داروهای زیر برای بهبود علائم آنژین تجویز میشود:
- آسپرین: آسپرین و سایر داروهای ضدپلاکت از لخته شدن خون جلوگیری میکنند که به گردش بهتر جریان خون کمک میکند.
- مسدودکنندههای بتا: این داروها به تنظیم ضربان قلب و تسکین درد کمک میکنند.
- استاتینها: این داروها به پایین آوردن چربی و کلسترول و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک میکنند.
- مسدودکنندههای کانال کلسیم: این داروها با گشاد کردن عروق و افزایش جریان خون به قلب کمک میکنند.
درمان کمتهاجمی با دستگاه فشارنده متناوب تقویتشده خارجی
یک درمان دیگر برای افرادی که درد قفسه سینه طولانیمدت دارند و به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهند، دستگاه فشارنده متناوب تقویتشده خارجی (EECP) است. این درمان با اعمال فشار به اندام تحتانی یا ساق پا گردش خون به قلب را بهبود میدهد و ممکن است به تسکین آنژین کمک کند. EECP همچنین ممکن است برای بیمارانی توصیه شود که نیاز به انجام جراحی برای رفع انسداد عروقی دارند، اما به دلیل شرایط جسمانی برای انجام جراحی مناسب نیستند.
آنژیوپلاستی و جاگذاری استنت
روش آنژیوپلاستی که به آن مداخله کرونری زیرپوستی (PCI) نیز گفته میشود، یک روش کمتهاجمی برای باز کردن عروق خونی دچار تنگی یا انسداد است. در این روش لوله باریکی به نام کاتتر از طریق سرخرگ بازو یا کشاله ران وارد گردش خون شده و به آرامی به سمت محل انسداد در سرخرگهای کرونری قلب هدایت میشود. در نوک کاتتر یک شی بادکنکی به نام بالون قرار داد که در محل گرفتگی باز میشود و با اعمال یک نیروی شعاعی و فشردن پلاک به دیوارهها سبب باز شدن مجرای رگ میشود. گاه پس از برطرف شدن تنگی لوله مش مانند کوچکی به نام استنت یا فنر در رگ کار گذاشته میشود تا شریان را باز نگهدارد.
جراحی بایپس عروق کرونری
جراحی بایپس عروق کرونری (CABG) یک عمل جراحی قلب باز است و زمانی استفاده میشود که شریانهای اصلی کرونری دچار گرفتگی شده باشند و با استنتگذاری و درمانهای دیگر بهبود نیابند. در این روش یک سرخرگ یا ورید سالم از قفسه سینه یا پای بیمار برداشته شده و به ناحیه گرفتگی پیوند زده میشود. رگ پیوندزده شده مسیر جدیدی را برای جریان خون دور سرخرگ دچار گرفتگی یا انسداد در قلب ایجاد میکند. عمل بایپس با بهبود جریان خون به قلب، سبب تسکین درد قفسه سینه و درمان بیماری قلبی کرونری میشود و به پیشگیری از حمله قلبی کمک میکند.
پیشگیری از آنژین صدری
رعایت برخی نکات و پیروی از یک سبک زندگی سالم میتواند از بروز حملات آنژین در آینده پیشگیری کرده و آن را محدود کند. اصلاح سبک زندگی، به خصوص ترک سیگار، انجام ورزش منظم، کاهش وزن و رعایت رژیم غذایی سالم در کنترل علائم آنژین و کاهش خطر بروز حمله قلبی نقش مهمی دارد. همچنین، کنترل بیماریهای زمینهای که خطر عوارض قلبیعروقی از جمله آنژین را افزایش میدهند، باید به دقت دنبال شود. رعایت موارد زیر میتواند به پیشگیری و کاهش حملات آنژین صدری کمک کند:
- پرهیز از استعمال سیگار و فرآوردههای تنباکو
- پرهیز از قرار گرفتن در معرض دود سیگار افراد سیگاری
- کنترل مصرف قند، نمک و چربیهای اشباع و ترانس
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم شامل غلات کامل، میوهها، سبزیجات، حبوبات، مرغ، ماهی و گوشت بدون چربی
- مدیریت استرس
- رسیدن به وزن سالم
- تحرک و فعالیت فیزیکی
- مصرف داروهای تجویز شده برای کنترل فشار، چربی و قند خون
ورزش با آنژین
هر چند فعالیتهای فیزیکی طاقتفرسا یا کار شدید میتواند باعث عود درد آنژین شود، حفظ فعالیت و تناسب اهمیت زیادی دارد. فعالیت فیزیکی منظم برای سلامت قلب نیاز است و در عین حال به کاهش ریسک بیماریهای زمینهای که سبب بروز آنژین میشوند، کمک میکند. به طور کلی ورزش برای بیماران آنژین فواید زیر را به همراه دارد:
- کمک به مدیریت ریسک چاقی و فشار خون
- تقویت قلب
- بهبود گردش خون
- تسکین استرس و افسردگی
- خواب منظم
- بهبود سلامتی
- مدیریت وزن
- تقویت انعطافپذیری
ورزش نمیتواند آنژین را درمان کند، اما در صورتی که به درستی مدیریت شود، ابزار ایمن و مفیدی برای کاهش علائم آن است. ورزش گردش خون به قلب را افزایش داده و مقدار اکسیژن جذب شده توسط خون را افزایش میدهد که میتواند ریسک حملات قلبی و شروع بیماری قلبی را کاهش دهد. با این حال، در صورتی که از آنژین رنج میبرید، باید قبل از تغییر روتین ورزشی خود با پزشک مشورت کنید. در صورت لزوم با تایید پزشک میتوان از داروی ضدآنژین قبل از انجام فعالیتهای فیزیکی استفاده کرد. در صورتی که احتیاطهای لازم صورت گیرد، ورزش میتواند راه مفیدی برای مدیریت آنژین و بهبود سلامت قلبی عروقی باشد. نکته مهم آن است که حدود خود را شناسایی کرده و به آن پایبند بمانید. برای مثال میتوانید بدون تحریک حمله آنژین مسافت طولانی را پیادهروی کنید، اما نمیتوانید در یک سربالایی بدوید یا در دوی ماراتون شرکت کنید. نوع و مدت ورزش به ظرفیت فردی بیمار بستگی دارد و باید با نظر متخصص قلب تعیین شود. در مجموع ورزشهای کششی مانند یوگا، ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، رقص و شنا و ورزشهای مقاومتی مانند ورزشهایی که با کش انجام میشوند، برای این دسته از بیماران مفید هستند.
پرسشهای رایج
درد قفسه سینه در آنژین چگونه است؟
آنژین به صورت درد، فشار، سنگینی و یا مچاله شدگی در قفسه سینه احساس میشود. گاه درد به گردن، فک، پشت، بازوها و شانهها نیز انشعاب مییابد.
آیا آنژین خطرناک است؟
آنژین به خودی خود تهدیدکننده زندگی نیست، اما یک علامت هشدار درباره ریسک حمله قلبی یا مغزی است.
آیا آنژین به خودی خود برطرف میشود؟
در آنژین پایدار احتمال اینکه درد با استراحت یا مصرف قرص یا اسپری نیتروگلیسرین بهبود یابد، وجود دارد. اما در صورتی که بعد از دارو یا استراحت بهبود پیدا نکرد، باید از اورژانس درخواست کمک کرد.
آیا در صورت بروز درد آنژین باید به اورژانس مراجعه کرد؟
در صورتی که درد با استراحت یا مصرف نیتروگلیسرین برطرف نشد، باید از اورژانس درخواست کمک کرد.
آیا آنژین میتواند سبب حمله قلبی شود؟
آنژین یک علامت بیماریهای قلبی زمینهای است و ریسک بروز سکته قلبی را نشان میدهد. به طور خاص، در آنژین ناپایدار احتمال بروز سکته قلبی تا ۳ ماه پس از حمله آنژین وجود دارد.
برای تسکین سریع درد آنژین چه کار باید کرد؟
فعالیت فیزیکی را متوقف کرده و استراحت کنید. اگر قرص یا اسپری نیتروگلیسرین به همراه دارید، بنا به دستور پزشک حداکثر در ۲ دوز با فاصله ۵ دقیقه مصرف کنید. اگر درد با استراحت یا دارو برطرف نشد، به اورژانس مراجعه کنید.
آیا مصرف زیاد نیتروگلیسرین عوارض دارد؟
مصرف زیاد نیتروگلیسرین بیش از مقداری که پزشک تجویز کرده است، میتواند سبب سرگیجه و از دست رفتن هوشیاری شود.
بعد از مصرف نیتروگلیسرین چند دقیقه باید منتظر ماند؟
پس از دوز اول ۵ دقیقه منتظر بمانید. اگر درد تسکین نیافته یا عود کرد، دوز دوم را مصرف کنید. اگر با ۲ دوز مصرف ظرف ۱۰ دقیقه درد برطرف نشد، فرض را بر حمله قلبی گذاشته و با اورژانس تماس بگیرید.
آیا میتوان با آنژین رانندگی کرد؟
در صورت داشتن درد آنژین رانندگی نکنید. داروی نیتروگلیسرین را در خودروی خود داشته باشید و در صورت بروز درد در طی رانندگی، خودرو را متوقف کنید و پس از بهبود درد به رانندگی ادامه دهید.
آیا میتوان با آنژین الکل مصرف کرد؟
الکل ممکن است سبب تحریک حمله آنژین شود.
آیا میتوان با آنژین قهوه مصرف کرد؟
در حد اعتدال بله. مصرف بیش از حد قهوه به میزان بیش از پنج فنجان در روز میتواند ریسک آنژین را افزایش دهد.
آیا میتوان با آنژین با هواپیما پرواز کرد؟
آنژین پایدار مشکلی برای پرواز ایجاد نمیکند.
آیا میتوان با آنژین ورزش کرد؟
بله. فعالیت فیزیکی با شدت متوسط میتواند به بهبود جریان خون و کارکرد قلب کمک کند. قبل از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
چه ورزشهایی برای آنژین مفید است؟
برخی از ورزشهای مفید برای آنژین یوگا، پیاده روی، رقص، شنا و ورزشهای مقاومتی مانند کلیستنیکس هستند.
آیا آنژین در زمستان بدتر میشود؟
بله، به دلیل انقباض بیشتر عروق در سرما احتمال وخیمتر شدن آنژین در زمستان وجود دارد.
